A. SERATAN ARTIKEL
Artikel
yaiku karangan nyata sing jangkep kanthi dawa tartamtu sing digawé kanggo
disebaraké lumantar koran, majalah, buletin, lsp.
•
Narasi (Cariyos)
Nyariosaken satunggaling
kawontenan, barang, lan sanes-sanesipun. Tuladha : dongeng, fable, mite,
legenda, epos, sage, wiracarita.
•
Dheskripsi (Gegambaran)
Seratan ingkang wosipun
nggambaraken kawontenan barang, swasana, kedadosan lan sanes-sanesipun satemah
ingkang maos kados mriksani piyambak kadosdene ingkang dipun gambaraken.
Tuladha : seratan bab papan wisata
•
Eksposisi (Paparan)
Seratan ingkang wosipun
ngandharaken utawi maparaken satunggaling maksud, ancas utawi samubarang
sanesipun. Tuladha : Caranipun Ndamel Tempe
•
Argumentasi (Penggalihan)
Seratan ingkang wosipun
ngandharaken gagasan-gagasan ingkang dipun kantheni katrangan-katrangan
dhedhasar pawadan-pawadan kangge nyaruwe, nampik menapa dene ngiyataken
penggalihan utawi satunggaling gagasan. Tuladha : Pengaruh Formalin ing Bakso
•
Persuasif (Ajakan)
Seratan ingkang wosipun
ngajak-ajak dhateng tiyang sanes supados tuwuh keyakinaipun, satemah sarujuk
saha nyengkuyung gagasanipun ingkang nyerat. Tuladha: Iklan, Pengaosan agama,
lsp.
B. SERAT
•
Dasanama surat = layang, nawala, serat, sedhahan.
•
Serat inggih punika basa ingkang dipunaturaken nganggé seratan utawi
salah satunggaling piranti komunikasi
ingkang awujud seratan
•
Jinis-Jinisipun Serat Jawa
1.
Serat
Ulem
Ø
Serat ulem inggih menika serat ingkang isinipun atur dhumateng tiyang
sanès, amargi badhé kagungan
hajat/kersa. Ingkang dipunkintuni uleman supados rawuh wonten ing wekdal saha
papan ingkang sampun katemtokaken.
Ø
Tuladha serat ulem inggih menika: tanggap warsa (ulang tahun),
tasyakuran, supitan, serat ulem mantu, lsp.
2.
Serat
Kitir
Ø
Serat kitir inggih menika serat ingkang isinipun cekak aos, menapa
perlunipun kémawon.
Ø
Tuladha: telegram, memo
3.
Serat
Lelayu
Ø
Serat lelayu inggih menika serat ingkang isinipun kabar sedanipun
tiyang.
4.
Serat
Iber-Iber
Ø Serat iber-iber inggih
menika serat ingkang isinipun kabar pribadi, bab ingkang dipunandharaken saged
menapa kémawon.
•
Peranganipun Serat
1.
Satata
basa : (serat katujokaken) alamat serat ing nginggil kiwa utawi tengen
2.
Adangiyah
: tembung pamuji rahayu. Tuladha : Ø Rinengga sagunging pakurmatan Ø Tansah winantu suka basuki. Ø Katentreman lan karahayon Ø Winantu ing bagya mulya. Ø Sembah sungkem.
3.
Purwaka
: nelakaken pawarta keslamatanipun ingkang ngintun serat saha pangajengajeng
supados ingkang dipunkintun serat ugi slamet 4. Surasa
basa : wosipun serat, kekajenganipun serat
5.
Wasana
basa : pungkasaning serat. Tuladha:
“Cukup seméné dhisik liya wektu disambung maneh.”
6.
Titi
mangsa : nelakaken wekdal panyeratipun serat
Tuladha : Yogyakarta, 5 Februari 2015
7.
Peprenahan,
asalipun serat saking sinten, tuladha:
Ø
Saking ingkang putra
Ø
Bapakmu ing omah
Ø
Adhimu saka paran, lsp
8.
Tapak
Asma / Tandha Asma, Tanda tangan ingkang damel serat.
9.
Asma
Terang, asma terang ingkang damel serat
•
Tuladha Serat Ulem
Assalamualaikum Wr. Wb
Nambut Silaning
Akrami
Ratih Larasati
(
Putri Bpk. Budi Prasetya/ Ibu Estining Pawestri, Ngayogyakarta )
kaliyan
Krisna Atmaja (
Putra Bpk. Ikhsan Rohandi / Ibu Rusdiyati )
Ijab Kobul:
Dinten
: Rabu , Suryo Kaping : 6 Juni 2015, Wanci Tabuh : 15.30 WIB, Mapan ing
Griya Tamanan Bantul
Winantu
Sagunging Pakurmatan,
Kanthi Lumaraping Nawala
Sedhahan, Minangka Sesulih Pisowan Kula Wonten ing Ngarsa Panjenengan,
Sinartan Nyadhong Berkahing Gusti Ingkang Maha Tunggal, Kula Sabrayat
Hanggadhahi
Pangangkah Badhe Ngawontenaken
Syukuran Tuwin Pawiwahan Dhauping Sri Penganten Anak Kula, Dinten : Minggu
Surya Kaping : 6 Juni 2015
Wanci Tabuh :
19.00 – 21.00 WIB,
Mapan ing Gedung Wana Bhakti Yasa, Ngayogyakarta
Setuhu
Badhe Damel Bombong Saha Mongkoging Manah Kula Sabrayat,
Bilih
Dhangan ing Penggalih Saha Sepen ing Sambekala Bapak / Ibu Kepareng Rawuh
Hangestreni Saha Paring Puja Pangastuti Dhumateng Anak Kula Sri Penganten,
Supados Dados Kaluwarga Ingkang Bagya Mulya
Wasana Kula
Sagotrah Hangaturaken Agunging Panuwun Saha Nyuwun Lubering Pangaksami Sadaya
Kekirangan Dalah Kalepatan Kula.
Ngayogyakarta,
15 Mei 2015
Atur Taklim Kula
Brayat
Ageng Kulawarga Bp. Budi Prasetya
|
•
Tuladha Serat Lelayu
Innalillahi wa inna ilaihi roji’un
Sampun tinimbalan sowan ing pangayunaning Pangeran
kanthi tentrem ing RSUP Dr. Sardjito nalika dinten Ahad kliwon, 24 Desember
2006 (3 Besar alip 1939)
pukul 11.50
siyang, Bapak/eyang sutresna:
KI
MANGKUSASMITA
(Yuswa 80 taun)
Layon badhe
kasarekaken ing makam Sitisuci, bidhal saking griya sungkawa
Jeruksari Gang
Megatruh 50, dinten Senen Legi 25 Desember 2006 pukul 14.00
Ngayogyakarta,
24 Desember 2006
Ingkang
dhuhkita:
*Nyi
Mangkusasmita (garwa)
*Brayat
Mangkutana, SH. (putra)
*Brayat Mangkurati,
SPd. (putra)
*Brayat
Sumargana (raka)
*Brayat
Parengkuan (rayi)
|
C. UYON-UYON
Uyon-uyon bisa kasebut lelagon jawa sing ditembangke sinden
tanpa jejogedan.
Gamelan : arane tetabuhan kang rericikane akeh banget
Piranti gamelan :
1.
Wujud
tebokan : bedhung, tambur à
dipun thuthuk
Kendhang, ketipung à dipun kebuk/keplak/tabok
2.
Wujud
wilahan : gender, slenthem, gambang, demung, saron, peking à dipun thuthuk
3.
Wujud
wilahan pencon : slentho, gong kemodhong, kecer à dipun thuthuk
4.
Wujud
pencon : bonang, kenong, kethuk, kempyang, bandhe, kempul, suwukan, gong àdipun thutuk
5.
Wujud kawatan : Rebab à dipun gesek | siter, clempung àdipun
pethik/cuwik 6. Wujud pipa
: suling à dipun sebul
Bahan gamelan :
1.
Perunggu
utawi gangsa (campuran tembaga lan timah sari)
2.
Kuningan
3.
Barut (wesi lan plat)
Titi Laras
:
1.
Laras
Slendro : 1 2 3 5 6 1
2.
Laras pelog :
1 2 3 4 5 6 7
Tetembungan :
1.
Saprangkat
: gangsa jangkep, laras slendro lan pelog
2.
Sapangkon
: naming laras slendro utawi pelog kemawon
3.
Cokekan
: pagelaran karawitan ricikanipun gender, slenthem, kendhang batangan, siter,
gong kemodhong
4.
Alusan
: gender, gambang, rebab, siter, suling
5.
Balungan
: demung, saron, peking
6.
Cakepan
: syair tembang
7.
Cengkong
: lak luking swara kanggo nglagoake tembang
8.
Gendhing
: swara lelagoning gamelan
9.
Laras
: rasa thithingane swara cendhek nganthi swara dhuwur
10.
Titi
laras : angka minangka gantine laras (swara cendhek tekan swara dhuwur)
11.
Pathet
: ukuran cendhek lan dhuwure swara kanggo nglagokake tembang
12.
Pedhotan
: pamedhothing swara ing tengahing tembang ing saben larik
13.
Senggakan
: unen – uen mawa lagu ing satengahing tembang kang binarung swaraning gendhing
/ pradangga
14.
Swarawati
: waranggana, pesindhen, penyanyi putrid
15.
Wiraswara
: penyanyi kakung
16.
Waranggana
: wanita ingkang ngrengga karawitan kanthi tetembangan/sindhenan
17.
Irama
: ukuran rindhik rikating penabuhing gamelan.
18.
Bawa
: tembang kangge miwiti gendhing
19.
Buka
: miwiti gendhing ingkang padatan dipun tindakaken dening ricikan
rebab/gender/boning
20.
Blimbingan
: wujud wilahan gender, slenthem, demung, saron lan peking ingkang tengahipun
mawi linggiran (penampang trapesium)
21.
Niyaga
: paraga ingkang ngayahi nabuh gangsa
22.
Paniti
: paraga ingkang kajibahan mranata tata rakiting gangsa ing panggungan lan
ngupakawis gangsa
D. CERITA CERKAK
•
Crita cekak iku crita gancaran kang ngandhut prastawa kang ora dawa lan
ora akeh alur critane. Ing basa Indonesia, disebut cerita pendek (cerpen).Utawi
sawijining karangan kang nyritakake bab-bab kang ana gegayutane karo lelakone
manungsa kanthi ringkes, anggone nyritake saka wiwitan, tuwuh dredah, nganti
carane ngrampungake masalahe.
•
Ciri-ciri cerkak :
o
Critane ringkes
o
Gegayutan karo lelakone manungsa
o
Alur crita dumadi saka wiwitan, dredah, ngrampungake perkara
•
Unsur Instrinsik :
a.
Tema
: gagasan penting sajroning crita
b.
Alur/plot
: yaiku lelakone para paraga wiwit lekas nganti pungkas
c.
Penokohan
: yaiku nerangake watak wantune (karakter) para paraga
d.
Latar/setting
: ngrembug papan, wektu, lan swasana jroning carita
e.
Amanat
: yaiku piwelinge panganggit marang kang maca crita iku
No comments:
Post a Comment